Eurodolar Piyasası
Bu yazıda eurodolar‘ın ne anlama geldiğini ve eurodolar piyasalarının nasıl çalıştığını kısaca açıklamaya çalışacağım.
Eurodolar, Amerika Birleşik Devletleri dışında tutulan ABD dolarıdır. Eurodolar kavramındaki euro kelimesi, bu durumun ilk olarak 1950’li yıllarda Avrupa’da ortaya çıkmış olmasından kaynaklanmaktadır. Bazı yazarlar bu durumun daha öncesinde ortaya çıktığını savunmaktadır. Kaynak. Eurodolarlar, Amerika Birleşik Devletleri dışındaki bankalarda veya banka şubelerinde tutulan teminatsız(garanti kapsamı dışında) ABD doları mevduatlarıdır ve para piyasası fonları, şirketler, yabancı merkez bankaları ve diğer resmi hesaplar Eurodolar piyasasında aktif borç verenlerdir.Kaynak
Bu piyasa bazen offshore dolar piyasası olarak da adlandırılmaktadır.
Bizim için önemli olan bu piyasa eurodolar mevduatların nasıl yaratıldığıdır. Tahmin edeceğiniz üzere yine basit bir klavye tuşuna basılarak bu eurodolarlar yaratılmaktadır.
Eurodolar yaratımı
Ama bu eurodolarların küçük bir sorunu vardır. Bu dolarlar için Amerikan Devletinin (FDIC) bir garantisi yoktur. Ayrıca bu eurodolarların bankacılık sistemi içerisindeki hareketliliği, bu bankaların Amerikadaki muhabir bankalarının rezervlerinin değişmesi yoluyla gerçekleştirilir.
Eurodolar aktarımı
Diyelim ki;
Euro Bankasındaki müşteri, Euro Bankası II deki müşteriye eurodolar gönderecek;
1- Euro Bankasının ABD’deki muhabir bankasındaki(ABD X Bankası) mevduatı azalır dolayısıyla ilgili bankanın rezervi azalır.
2- Euro Bankası II’nin ABD’deki muhabir bankasındaki(ABD Y Bankası) mevduatı artar dolayısıyla ilgili bankanın rezervi artar.
3- Euro Bankası II’ deki müşterinin eurodolar hesabı artar dolayısıyla aynı bankanın ABD Y Bankasındaki mevduatı artmıştır.
Not: Dünyaca ünlü bankaların Fed’de hesapları olduğu için bu işlem tek hamlede Fed’de bulunan rezervin artış veya azalışıyla biter. Ve Fed’in borçlanma imkanlarından yararlanabilirler. Yukarıda bahsi geçen bankaların ise bu iki imkandan faydalanma durumları yoktur. İşte bu nedenle Fed, FIMA ve Swaplar yoluyla yabancı merkez bankalarına dolar sağlamaktadır. Bu sağlanan dolarlar, likidite krizlerinde yabancı merkez bankaları tarafından ülkelerindeki küçük bankalara borç olarak verilmektedir. Murau bu konuda güzel bir çalışma yapmış.
Veriler yoluyla ilerleyelim.
Eurodollar borçları
BIS verilerine göre 2022 üçüncü çeyreğinde eurodolar kredilerinin tutarı 5.9 trilyon dolardır. Türkiye için bu veri 195 milyar dolar (bunun içinde dolar cinsinden tahvil ihraçları var. BDDK aylık bülteninde dolar cinsinden krediler 135 milyar dolar görünüyor) olarak görünüyor.
BIS ekibi hazırladığı global likidite raporunda aşağıdaki grafiğe yer vermiş. Amerikan dolarının değeri düştükçe eurodollar kredilerinin arttığı görülüyor.
https://www.bis.org/statistics/rppb2301/intgraphs/ch1graphC1.htm
Doç.Dr VeriDelisi
News
