Yaklaşık 5 milyon kişiyi ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlar ( Eyt ) düzenlemesinde artık son düzlüğe girildi. Düzenlemeyle ilgili kanun teklifi, Plan ve Bütçe Komitesi’nde kabul edildi. Teklif gelecek hafta TBMM Genel Konseyi’nde görüşülecek. Genel Konseyi’ndeki oylamada kabul edildikten sonra, Resmi Gazete’de yayımlanıp yasalaşacak. Kanun teklifinin yasalaşmasıyla birlikte birinci etapta yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi emeklilik hakkı elde edecek. Eyt‘de yaş hududu aranmayacak.
İşte AK Parti ve MHP’nin ortak imza ile Meclis’e sunduğu EYT yasa teklifinin tam metni:
Genel Gerekçe
Ülkemizde toplumsal güvenlik hakkı, Anayasamızın 60 ıncı hususundaki “Herkes toplumsal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet bu güvenliği sağlayacak gerekli önlemleri alır ve teşkilatı kurar.” kararı ile garanti altına alınmıştır.
Sosyal güvenliğin genel yapısı toplumsal devlet anlayışıyla birlikte sigortacılık temellerine da dayanmaktadır. Bu bağlamda yaşlılık sigortası ile belli bir yaşa ulaşan ve yaşın ilerlemesi ile çalışma gücü azalan sigortalıya iş hayatından çekilerek çalışmadan hayatını sürdürme ve dinlenme imkanı sağlamak maksadıyla emekli aylığı bağlanmaktadır.
Sosyal güvenlik sistemlerinde emekli olabilmek için yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık mühleti olmak üzere 3 temel kural aranmaktadır. Ülkemizde geçmişten bugüne kadar olan süreçte bu koşullarda çeşitli değişiklikler yapılmıştır.
20/2/1992 tarihli ve 3774 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle yaş kuralı kaldırılarak, sigortalıların yalnızca belli bir prim ödeme gün sayısı ve/veya sigortalılık mühleti kuralı ile emekli olmalarına imkân sağlanmıştır.
25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanun ile de emekliliğe hak kazanmak için yaş kuralı yine getirilmiştir. Lakin 8/9/1999 (dahil) öncesi birinci kere sigortalı sayılanlardan halihazırda çalışanların yapılan değişiklikten çabucak etkilenmemesi emeliyle yaş ve/veya prim ödeme gün sayısı şartları işe başlangıç tarihlerine nazaran kademelendirilmiştir.
Günümüzde gelinen süreçte 8/9/1999 (dahil) öncesi birinci kere sigortalı sayılanların emekliliğe hak kazanma şartlarında bir düzenleme yapılması amaçlanmıştır.
Yapılan düzenleme ile;
– 8/9/1999 (dahil) tarihinden evvel malullük, yaşlılık ve mevt sigortası kapsamında çalışmaya başlayanların ve,
– 9/9/1999 (dahil) tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve mevt sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına karşın sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat kararlarına nazaran yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8/9/1999 (dahil) öncesi olacak biçimde geriye götürülenlerin, mevcut mevzuattaki emekliliğe hak kazanma şartlarından yaş koşulunun kaldırılması amaçlanmıştır.
Ayrıca,
– Çalışma hayatının desteklenmesi için yaşlılık yahut emekli aylığı alan şahısların çalışma hayatına devam etmek istemeleri durumunda bu şahısların kayıtlı istihdamlarının teşvik edilmesinin sağlanması hedefiyle sigorta prim teşviki verilmesi,
– 1/2/2018 tarihli ve 7079 sayılı Kanunla motamot kabul edilen 696 sayılı Kanun Kararında Kararname ile 375 sayılı Kanun Kararında Kararnameye eklenen süreksiz 23 ve süreksiz 24 üncü hususu kapsamındaki personellerin emeklilik, yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde iş kontratlarının mecburî olarak feshini gerektiren kararların yürürlükten kaldırılması, iş kontratının sürdürülmesi ya da sona erdirilmesi kararının mukavelenin taraflarına bırakılması, amaçlanmıştır.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Konunu ile 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi
MADDE 1 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununa aşağıdaki süreksiz unsur eklenmiştir.
“GEÇİCİ UNSUR 95 – Bu hususun yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun süreksiz 81 inci hususunun birinci fıkrasının (B) bendi, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanunun süreksiz 10 uncu unsurunun ikinci fıkrası, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanunun süreksiz 2 nci unsurunun (B) bendi ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun süreksiz 205 inci unsuru kararlarına nazaran yaşlılık yahut emekli aylığı bağlanacak olanlar, kelam konusu kararlarda yaş dışındaki öteki kuralları taşımaları halinde yaşlılık yahut emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra temel alınarak geriye dönük rastgele bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez.
Birinci fıkra kapsamında yaşlılık yahut emekli aylığı talebinde bulunarak birinci kez yaşlılık yahut emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık yahut emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 10 gün içerisinde en son çalışılan özel bölüm işyerinde toplumsal güvenlik dayanak primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, toplumsal güvenlik dayanak primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanunun süreksiz 14 üncü unsurunun birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen toplumsal güvenlik takviye primi patron payının beş puanlık kısmına isabet eden meblağ Hazinece karşılanır. Toplumsal güvenlik takviye primi patron payı indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, kelam konusu sigortalıdan ötürü bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci hususunun birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan öbür kaideler sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ait yöntem ve asıllar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ortaklaşa belirlenir.”
MADDE 2 – 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin süreksiz 23 üncü unsurunun beşinci fıkrasının ikinci cümlesi ile süreksiz 24 üncü hususunun birinci fıkrasının dördüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 3 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun kararlarını Cumhurbaşkanı yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- 20/2/1992 tarihli ve 3774 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle yaşlılık yahut emekli aylığına hak kazanmada yaş koşulu kaldırılarak, sigortalıların yalnızca makul bir prim ödeme gün sayısı ve/veya sigortalılık müddeti kuralı ile emekli olmalarına imkân sağlanmıştır.
Diğer taraftan, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemede emekliliğe hak kazanmak için yaş kuralı getirilerek sigortalıların emeklilik şartları tekrar düzenlenmiştir.
Buna nazaran, birinci sefer 9/9/1999 (dahil) tarihinden sonra sigortalı sayılanların emeklilik yaşına tabi olmaları tarafındaki değişikliğin yanı sıra, tabi oldukları sigortalılık mühleti, prim ödeme gün sayısı yahut hizmet mühleti bakımından da yaşlılık yahut emekli aylığına hak kazanma şartları belirlenmiştir.
Ayrıca, ihdas edilen süreksiz husus kararları ile (506 sayılı Kanunun süreksiz 81 inci unsuru, 1479 sayılı Kanunun süreksiz 10 uncu unsuru, 2925 sayılı Kanunun süreksiz 2 nci hususu ve 5434 sayılı Kanunun süreksiz 205 ve 206 ncı maddeleri), birinci sefer 8/9/1999 (dahil) tarihinden evvel sigortalı sayılanların da, Kanunun yürürlük tarihindeki durumlarına nazaran yaşlılık yahut emekli aylığına hak kazanma şartları emeklilik yaşı ve/veya prim ödeme gün sayısı istikametinden kademelendirilerek tekrar tespit edilmiştir.
Yapılan düzenlemede ise;
– 8/9/1999 (dahil) tarihinden evvel malullük, yaşlılık ve vefat sigortası kapsamında çalışmaya başlayanların ve,
– 9/9/1999 (dahil) tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve mevt sigortası kapsamında çalışmaya başlamalarına karşın sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat kararlarına nazaran yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8/9/1999 (dahil) öncesi olacak halde geriye götürülenlerin,
506 sayılı Kanunun süreksiz 81 inci unsurunun birinci fıkrasının (B) bendi, 1479 sayılı Kanunun süreksiz 10 uncu hususunun ikinci fıkrası, 2925 sayılı Kanunun süreksiz 2 nci unsurunun (B) bendi ve 5434 sayılı Kanunun süreksiz 205 inci unsuru kararlarına nazaran yaşlılık yahut emekli aylığı hak kazanma şartlarından prim ödeme gün sayısı ve/veya sigortalılık müddeti kaideleri değiştirilmeksizin, yalnızca yaş sınırlamasının kaldırılması, bu unsur temel alınarak geriye dönük rastgele bir ödeme yapılmaması ve hak talep edilmemesi amaçlanmaktadır.
Ayrıca bilindiği üzere, uzun vadeli sigorta kolları kapsamına giren sigortalıları istihdam eden özel dal patronlarına 1/10/2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve mevt sigortası patron payından beş puanlık indirim uygulanmaktadır. Patronlar, mevcut uygulamada toplumsal güvenlik dayanak primine tabi çalışanları için bu indirimden yararlanamamaktadır.
Düzenleme ile 8/9/1999 (dahil) öncesinde sigortalı sayılanlardan bu unsurun yürürlük tarihinden sonra birinci kez yaşlılık yahut emekli aylığı bağlanması için talepte bulunarak aylık bağlananların tıpkı işyerinde toplumsal güvenlik dayanak primine tabi çalışmaya devam etmeleri halinde, istihdam piyasasında dalgalanma oluşturmaması ve toplumsal güvenlik takviye primine tabi kayıtlı çalışmanın desteklenerek bu sigortalıları çalıştıran özel bölüm patronlarının toplumsal güvenlik dayanak primi maliyetinin azaltılması için Hazineden karşılanacak takviyeyle bu patronlara beş puanlık prim indirimi sağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 2- 1/2/2018 tarihli ve 7079 sayılı Kanunla motamot kabul edilen 696 sayılı Kanun Kararında Kararname ile 375 sayılı Kanun Kararında Kararnameye eklenen süreksiz 23 üncü husus kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında takıma alınan çalışanlar ile tıpkı Kanun Kararında Kararnamenin süreksiz 24 üncü hususu kapsamında vilayet özel yönetimleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli yönetim birliklerinde, birlikte yahut farklı ayrı sermayesinin yarısından fazlası vilayet özel yönetimleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ilişkin şirketlerde personel statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları yahut şirketlerce iş mukavelelerinin feshedilmesini zarurî tutan düzenlemelerin yürürlükten kaldırılması amaçlanmaktadır.
MADDE 3- Yürürlük hususudur.
MADDE 4- Yürütme unsurudur.
News
